Σίδηρος – Αθλητική Απόδοση – Νεότερα Δεδομένα

Α. Κυριότερος Ρόλος του Σιδήρου:

1. συμμετοχή στην οξειδωτική παραγωγή ενέργειας
2. συστατικό αιμοσφαιρίνης/μυοσφαιρίνης
3. ένζυμα οξειδωτικής παραγωγής ενέργειας (π.χ. δευδρογονάση)
4. πρωτεΐνες αναπνευστικής αλυσίδας (π.χ. κυτοχρώματα)

Β. Λειτουργικός σίδηρος: % του ολικού σιδήρου σώματος που χρησιμοποιούμενο στη μεταφορά/χρήση οξυγόνου για παραγωγή ενέργειας

Γ. Πιθανοί αιτίες μειωμένων επιπέδων σιδήρου:
• ανεπαρκής πρόσληψη ενέργειας (ανεπαρκής διαιτητική πρόσληψη)
• φυτοφαγική διατροφή
• περίοδοι ταχείας ανάπτυξης (παιδιά, έφηβοι)
• προπόνηση σε υψόμετρο (↑ παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων)
• αυξημένες απώλειες σιδήρου σε ούρα, κόπρανα, ιδρώτα
• έμμηνος ρύση
• αιμόλυση ή τραύμα ή αιμοδοσία

Δ. Κατηγοριοποίηση “έλλειψης σιδήρου”:

• Αναιμία (anaemia): Hgb <12gr/dL-αδιευκρίνιστη αιτία
• Σιδηροπενική Αναιμία (ID) : Hgb<12gr/dL & ↓ένας τουλάχιστον δείκτης επιπέδων σιδήρου (φερριτίνη ορού, κορεσμός τρανσφερίνης, υποδοχέας τρανσφερίνης ορού, πρωτοπορφυρίνη ερυθροκυττάρων, μέσος αιμοσφαιρικός όγκος)
• Έλλειψη σιδήρου χωρίς αναιμία (IDNA): φυσιολογική Hgb & ↓ένας τουλάχιστον δείκτης επιπέδων σιδήρου

Ε. Νεότερα Δεδομένα

• Αθλητές με ID : βελτίωση στα επίπεδα σιδήρου & αθλητικής απόδοσης κατόπιν συμπληρωματικής χορήγησης Fe Μηχανισμός = ↑ πρόσληψη οξυγόνου, ↓καρδιακής συχνότητας, ↓[γαλακτικό]
• Αθλητές με IDNA : πιθανό όφελος κατόπιν συμπληρωματικής χορήγησης Fe! Μηχανισμός= ↑ περιφερικών οξειδωτικών ενζύμων
• Προτεινόμενη δοσολογία: 100 mg FeSO4 για 4-6 εβδομάδες

ΣΤ. Δεδομένα 2016!!!!

• Αθλητές με IDA : πόσιμο συμπλήρωμα Fe + διατροφική παρέμβαση + αποφυγή ενεργειών απώλειας σιδήρου (π.χ. αιμοδοσία)
• Αθλητές με IDNA : διατροφική παρέμβαση (αιμικό, μη-αιμικό Fe, βιτ C) + συμπλήρωμα Fe κατόπιν εργαστηριακού ελέγχου
• Εψιδίνη : πεπτίδιο, νέος αξιόπιστος δείκτης επιπέδων Fe, ανεπηρέαστη από φλεγμονή, αρνητικός ρυθμιστής ομοιόστασης Fe

Συμπερασματικά...

• Διατήρηση επαρκών επιπέδων Fe (διατροφή /συμπλήρωμα) : βελτίωση αθλητικής απόδοσης
• Απαραίτητος αρχικός έλεγχος επιπέδων Fe
• Επιλογή διατροφικής/συμπληρωματικής παρέμβασης (αλόγιστη χρήση συμπληρώματος ≠ εργογόνο δράση)
• Απαραίτητες επιπρόσθετες έρευνες: cut-offs δεικτών έλλειψης σιδήρου & προτεινόμενη επαρκής πρόσληψη σε αθλητές

Position of the Academy of Nutrition and Dietetics, Dietitians of Canada, and the American College of Sports Medicine (2016)